We wtorek, 19 listopada, projektem budżetu zajmie się Rada Miasta Poznania podczas zaplanowanej na ten dzień sesji. W tym roku po raz pierwszy przy opracowaniu tego dokumentu uwzględniono nową ustawę - reformę dochodów samorządowych. Na kształt projektu wpłynęło jednak także wiele innych czynników zewnętrznych. 

- To jest budżet bardzo odpowiedzialny, a równocześnie budżet bardzo ambitny. zapewniający dalszy rozwój Poznania. Utrzymanie planowanych inwestycji na poziomie niemal miliarda zł to coś, z czego możemy być dumni - mówi Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania. - Mam nadzieję, że w grudniu przekonamy radnych, by za budżetem w takim kształcie zagłosowali.

Trudny projekt budżetu

Nowa ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego powstała, by ustabilizować finanse miast i gmin. Zwiększa ona dochody z udziału w podatkach PIT i CIT, ale równocześnie ogranicza subwencję ogólną - czyli pieniądze, jakie ustawowo płyną z budżetu państwa. Zapewnia za to obiektywne naliczanie pieniędzy dla samorządów, w miarę możliwości uwzględniając ich potrzeby. Jak przekłada się to na sytuację Poznania?

- Ta zmiana to mała rewolucja dla samorządów - mówi Piotr Husejko, skarbnik Poznania. - Dochody miasta nie będą zależeć od wysokości podatków mieszkańców, ale od ich dochodów, które podlegają opodatkowaniu. To ułatwi nam prowadzenie polityki finansowej, choć nie rekompensuje wszystkich strat.

 W związku z nową ustawą Miasto zyska 345 mln zł. To jednak zaledwie ok. połowa rocznych strat, jakie budżet stolicy Wielkopolski odniósł na skutek reform podatkowych przeprowadzonych w latach 2019-2022. Te pieniądze posłużą przede wszystkim dla uzupełnienia luki w finansowaniu oświaty. Planując przyszłoroczny budżet, Miasto musiało zwiększyć kwotę przeznaczoną na wynagrodzenia nauczycieli. Zaplanowano też na wydatki oświatowe ponad 137 mln zł w tzw. rezerwie - bo dokładna organizacja roku szkolnego i związane z nią koszty będą znane dopiero we wrześniu. 

Projektowanie budżetu utrudnia wciąż podwyższona inflacja (w 2025 roku jej średnioroczny wskaźnik ma wynieść 5%), która zwiększa niemal wszystkie koszty funkcjonowania Miasta. Coraz więcej trzeba wydać na sprawne funkcjonowanie transportu zbiorowego. W 2023 r. było to 633,6  mln zł, w tym roku 739,7 mln zł (wg planu), a szacunki na 2025 rok to aż  765,6 mln zł. Rosną też koszty wynagrodzeń pracowników miejskich jednostek - same podwyżki dokonane w trakcie 2024 roku to dla przyszłorocznego budżetu wydatek przekraczający 43 mln zł. 

Ważne są też - ciągle utrzymujące się na wysokim poziomie - stopy procentowe banku centralnego. Przekładają się one na większe wydatki związane z obsługą zadłużenia - w 2025 roku będzie to ponad 159 mln zł. Miasto musi też wziąć pod uwagę dalszy wzrost minimalnego ustawowego wynagrodzenia za pracę (o 8,5% w 2025 roku) - co wiąże się z dodatkowymi wydatkami.

W projekcie dokumentu zaplanowano nadwyżkę operacyjną - czyli różnicę pomiędzy dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi - na poziomie 288 mln zł. Rośnie ona już drugi rok z rzędu po kilku latach tendencji spadkowej. To bardzo ważne, ponieważ nadwyżka operacyjna to główny wskaźnik poziomu bezpieczeństwa finansowego Miasta.

Zwiększamy wydatki na kulturę i sport

Dochody budżetu Miasta na 2025 rok zostały zaplanowane w wysokości 6,1 mld zł (wzrost w stosunku do planu na 2024 rok o 0,4%). Mieszczą się w tym dochody bieżące - 5,92 mld zł (więcej o 3,1%) oraz majątkowe - 197,3 mln zł. 

Na wydatki zaplanowano 6,6 mld zł, czyli o 2% mniej w stosunku do planu budżetu na 2024 rok. W tym na wydatki bieżące - 5,6 mld zł, a na majątkowe - 971 mln zł. Wśród zaplanowanych inwestycji są zarówno te kontynuowane, jak i te zupełnie nowe. Projekt budżetu na 2025 rok zakłada deficyt w wysokości 486 mln zł. Wynika on bezpośrednio z wielkości kwot zaplanowanych na inwestycje.  

Najwięcej ogółem - 2,53 mld zł - Miasto wyda na oświatę. Nieco mniej, bo 1,54 mld zł, na drogi oraz komunikację zbiorową (w tym 917 mln zł na transport publiczny, 515 mln na drogi i 111 mln na kwestie, które łączą obie te dziedziny). Wydatki na politykę społeczną, rodzinną i zdrowie wyniosą ponad 654 mln zł, na ochronę środowiska i gospodarkę komunalną - ponad 497 mln zł. W porównaniu do ubiegłorocznego projektu budżetu wzrosną wydatki na kulturę (wyniosą ponad 225 mln zł) oraz na sport i turystykę (ponad 148 mln zł). 

Najważniejsze inwestycje

W planie przyszłorocznego budżetu zostały zapisane zarówno kosztowne, ogólnomiejskie inwestycje, jak i szereg mniejszych, o które prosili sami poznaniacy i poznanianki, często także za pośrednictwem rad osiedli.

Z puli wydatków majątkowych najwięcej pieniędzy - aż 480,3 mln zł - Poznań planuje przeznaczyć na komunikację zbiorową i drogi. W tym 325 mln zł będzie przeznaczonych na inwestycje drogowe, 54 mln zł - na te związane z transportem publicznym, a kolejne 101 mln zł na inwestycje łączące obie te dziedziny (np. Program Centrum). Ruszyć ma więc budowa trasy tramwajowej na ul. Ratajczaka (44,5 mln zł) oraz remont mostu Chrobrego (36,2 mln zł). W związku z planowaną budową obwodnicy kolejowej Poznania przebudowane zostaną węzły przesiadkowe w pobliżu stacji - Miasto chce przeznaczyć na to 28,9 mln zł. Zaplanowano też pieniądze na trwającą już budowę wiaduktów przy ul. Golęcińskiej i Lutyckiej (ponad 38,9 mln zł), na przebudowę utwardzonych dróg gminnych (prawie 50 mln zł) oraz dróg rowerowych (prawie 12,6 mln zł).  

Prawie 107 mln zł Poznań wyda na inwestycje w ochronę środowiska i gospodarkę komunalną. Ponad 41 mln zł pochłonie utrzymanie zieleni - w tej kwocie mieszczą się m.in. wydatki na nowe i modernizowane parki i zieleńce (prawie 9 mln zł), odbrukowanie przestrzeni publicznej (prawie 6 mln zł) czy na ogród miododajny na Cytadeli (4,3 mln zł). 

Z kolei na Łacinie powstać ma nowy zbiornik retencyjny (4,6 mln zł). W planie jest też ponad 22,8 mln zł na ochronę powietrza i klimatu.

Nie zabraknie też inwestycji oświatowych - w projekcie budżetu zaplanowano na nie prawie 94 mln zł. Ponad 42,8 mln zł to pieniądze na dokończenie budowy szkoły na Strzeszynie - w nowej placówce już w przyszłym roku dzieci powinny usłyszeć pierwszy dzwonek. Ponad 4 mln zł Miasto przeznaczy na rozbudowę przedszkoli.

Niemal 13,3 mln zł zaplanowano na nowy sprzęt w miejskich szpitalach i modernizacje w nich, kolejne 1,4 mln zł - na zmiany w POSUM. Najmłodsze dzieci skorzystają z remontów miejskich żłobków - Poznań chce na to przeznaczyć ponad 3,2 mln zł. 

Znacznie wzrosną inwestycje w sport i turystykę (prawie 81 mln zł) oraz kulturę (54,5 mln zł). Ponad 40,6 mln zł Miasto przeznaczy na nową siedzibę Teatru Muzycznego, w planach jest też modernizacja widowni Teatru Animacji. Przemianę przejdą również obiekty na Golęcinie (12,9 mln zł), powstaje też nowa pływalnia kryta przy ul. Taborowej (21,4 mln zł) oraz hala sportów walki (11,3 mln zł), a także boisko z funkcją sztucznego lodowiska (10 mln zł) w pobliżu już istniejącego lodowiska Chwiałka. 

AW