- W październiku mija dokładnie 150 lat od śmierci Pawła Edmunda Strzeleckiego. To postać nieco zapomniana w naszym kraju, stąd też Rada Miasta Poznania, a także Sejm uznali rok 2023 rokiem Strzeleckiego, wielkiego podróżnika i naukowca - mówi Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania. - To bardzo ważne, żeby dbając o dziedzictwo naszego miasta skupiać się nie tylko na zabytkach czy miejscach łączących nas z przeszłością, ale przede wszystkim na wybitych ludziach, którzy w naszym mieście się wychowali, pracowali i stąd wypłynęli na świat. Do takich osób z pewnością należał Paweł Edmund Strzelecki.
Z tej okazji zaplanowano wiele wydarzeń i inicjatyw, które mają upamiętnić i przybliżyć mieszkańcom stolicy Wielkopolski tę niezwykłą postać.
Już w najbliższą niedzielę, 12 marca, odbędą się obchody 183. rocznicy zdobycia przez Strzeleckiego góry im. Tadeusza Kościuszki. Uroczystości rozpoczną się o godz. 10:00 pod pomnikiem podróżnika przy ul. Winklera 9. Pół godziny później w Zespole Szkół nr 8, który jest organizatorem uroczystości, wręczone zostaną nagrody w konkursie plastycznym "Śladami Pawła Edmunda Strzeleckiego. W podróży dookoła świata".
W poniedziałek, 13 marca, rozpocznie się cykl "Spotkania z podróżnikami". Pierwszym gościem specjalnym będzie pisarz Łukasz Wierzbicki, który opowie o powstającej książce "Co hrabia porabia? Listy spod Góry Kościuszki". Pozycja ta będzie adresowana do najmłodszych. Publikacja książki opowiadającej o losach Strzeleckiego planowana jest jeszcze w tym roku. Spotkanie z jej autorem odbędzie się o godz: 17:00 w Szkole Podstawowej nr 69 przy ulicy Winklera 8.
To nie jedyna nowa publikacja opowiadająca o Strzeleckim. Najprawdopodobniej w tym roku ukaże się także "Góra Kościuszki", autorstwa Radosława Nawrota. Będzie to powieść przygodowa dla dorosłych i młodzieży o podróży Strzeleckiego do Australii i czasie spędzonym przez niego na Antypodach. Opublikowany zostanie również przewodnik historyczny "Śladami Pawła Edmunda Strzeleckiego po Poznaniu i Wielkopolsce", autorstwa Izabeli Wyszowskiej i Szymona Wieczorka.
Z okazji obchodów roku Strzeleckiego Wydawnictwo Miejskie Posnania przygotowało wystawę, składającą się z plansz tematycznych poświęconych życiu i działalności podróżnika - przede wszystkim miejscu jego urodzenia, podróżom naukowym oraz misji humanitarnej w ogarniętej klęską głodu Irlandii. Od 24 marca ekspozycję będzie można zobaczyć przy kościele św. Jakuba Większego Apostoła na Głuszynie. Latem zostanie przeniesiona do centrum Poznania, a w jesienią na Wzgórze Św. Wojciecha.
W ramach roku Strzeleckiego Zarząd Transportu Miejskiego przygotowuje okolicznościowe karty PEKA z wizerunkiem odkrywcy oraz motywami aborygeńskimi. Będą one dostępne w ogólnej dystrybucji dla wszystkich mieszkańców. Ich premierę zaplanowano na maj. Pomysłodawcą uhonorowania podróżnika na kartach jest Rada Osiedla Głuszyna.
Program wydarzeń przygotowała także Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, która od maja do końca października realizować będzie projekt "Dookoła świata z książką w Roku P.E. Strzeleckiego". W jego ramach odbędą się warsztaty plastyczne i literackie skierowane do uczniów szkół średnich, konkurs fotograficzny, prezentacje książek podróżniczych i spotkania autorskie.
Bogaty życiorys słynnego podróżnika jest także tematem międzynarodowego konkursu "W duchu Strzeleckiego". Prace można przysyłać do organizatorów w trzech kategoriach: muzycznej, plastycznej i poetyckiej, do 20 lipca. Konkurs skierowany jest do młodzieży (12-18 lat) oraz dorosłych. Na laureatów czeka 75 tys. zł oraz nagrody rzeczowe. Dla uczestników to także szansa zaprezentowania swoich talentów na skalę międzynarodową. Więcej o organizowanym przez Kosciuszko Heritage Inc. konkursie można znaleźć na stronie: https://kosciuszkoheritage.com.
- Punktem kulminacyjnym obchodów będzie 6 października, czyli 150. rocznica śmierci Strzeleckiego. Spodziewamy się, że tego dnia do Poznania przyjadą zagraniczne delegacje. Odbędą się też uroczystości na Wzgórzu Św. Wojciecha - w kościele i krypcie, gdzie po mszy świętej zaplanowano koncert - mówi Patryk Pawełczak, dyrektor Gabinetu Prezydenta UMP.
W Fotoplastykonie przy ul. Ratajczaka 44 wszyscy zainteresowani będą mogli od października obejrzeć ekspozycję prezentującą miejsca odwiedzane przez Strzeleckiego w czasie jego podróży. Na podstawie wystawy Wydawnictwo Miejskie Posnania przygotuje także warsztaty podróżnicze dla dzieci, przybliżające postać polskiego odkrywcy.
Strzelecki zostanie uhonorowany na pamiątkowej tablicy, która zawiśnie na murze otaczającym kościół na Wzgórzu Św. Wojciecha. To właśnie tam znajduje się krypta z prochami podróżnika. Inicjatorem i fundatorem przedsięwzięcia jest Janusz Tomaszkiewicz, prezes firmy Envirotech, a autorem projektu tablicy prof. Wiesław Koronowski z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Strzelecki zostanie upamiętniony także na medalach Poznań Maratonu 2023, który odbędzie się 15 października.
Do Poznania przyjedzie również chór Aborygenów "Djinama Yilaga". Grupa powstała w 2019 roku z inicjatywy malarki Cheryl Davison, z plemienia Ngarigo. Ponadto zaplanowano także koncert w kościele na Głuszynie. Daty występów zostaną podane w późniejszym terminie.
Atrakcje potrwają cały rok
Oprócz wyżej wymienionych wydarzeń odbywać się będzie również wiele innych inicjatyw. Będą one promowane na aktualizowanej na bieżąco stronie www.poznan.pl/rokstrzeleckiego, gdzie znajduje się m.in. kalendarium wydarzeń czy biografia polskiego badacza.
Każdy, kto chce dołączyć do akcji, może wysyłać swoje propozycje na adres: rokstrzeleckiego@um.poznan.pl. Kopalnią wiedzy o odkrywcy jest również profil na Facebooku "Paweł Edmund Strzelecki - reaktywacja Pamięci". Prowadzi go pasjonat, Szymon Wieczorek z Wydawnictwa Miejskiego Posnania. Można tam znaleźć wiele ciekawostek z życia polskiego odkrywcy.
W Poznaniu podróżnik został upamiętniony m.in. dwoma pomnikami. Jeden znajduje się obecnie na Łazarzu przy ul. Winklera, obok budynku Zespołu Szkół nr 8, gdzie kiedyś mieściło się Gimnazjum nr 53 im. Pawła Edmunda Strzeleckiego. Drugi pomnik na cześć odkrywcy znajduje się przy noszącej jego imię Szkole Podstawowej nr 53 przy ul. Głuszyna 187.
Podróżnik jest także upamiętniony poza Polską. Na świecie jest ponad 30 tablic czy pomników poświęconych Strzeleckiemu, a także 30 nazw geograficznych, których częścią jest jego nazwisko. Jeden z gatunków eukaliptusa nosi nazwę Strzelecki Gum, a w okolicach Melbourne występuje populacja koali - Strzelecki Koala.
Strzelecki pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej o tradycjach patriotycznych. Urodził się 20 lipca 1797 roku w Głuszynie, wówczas podpoznańskiej wsi, obecnie części miasta. Był badaczem, geologiem, odkrywcą i podróżnikiem. Jako pierwszy Polak okrążył indywidualnie kulę ziemską w celach naukowych. W Alpach Australijskich zdobył najwyższy szczyt kontynentu, który nazwał imieniem Tadeusza Kościuszki, na cześć przywódcy insurekcji z 1794 r. Strzelecki ostatecznie osiadł w Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymał tytuł szlachecki i został członkiem prestiżowych towarzystw naukowych. Angażował się także w działania dobroczynne, m.in. działając na rzecz dożywiania dzieci w okresie Wielkiego Głodu w Irlandii. Zmarł 6 października 1873 roku i został pochowany w Londynie. W 1997 roku jego prochy sprowadzono do Polski i złożono w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu.
JZ